تحولات دوران نوسنگی و سپس سه عصر مس، برنج و آهن زندگی بشر را دگرگون کرد. او با استفادهی روزافزون از ابزارهای ساختهی دست خودش و ارتقاء کاربرد این ابزارها دنیا را دگرگون ساخت. حالا دیگر انسان اولیهای که در کوچ دائمی و مبارزهی طاقتفرسا با سرما و گرما و حیوانات وحشی بهسختی روزگار خود را طی میکرد، به کمک این ابزارها میتوانست برای خود سکونتگاه دائمی بسازد و غذای خود را به مدت طولانیتری ذخیره کند.
این امر خود باعث به وجود آمدن روستاها و شهرها و تغییر سبک زندگی انسان شد. با رشد و تجمیع شهرها، اولین امپراتوریها به وجود آمدند.
ابداع خط و نوشتار که خود ازجمله پیچیدهترین و پیشرفتهترین ابزارها بودند، بشر را به حفظ دانش و تجربهی بهدستآمده طی قرون متمادی قادر ساخت و تاریخ، فلسفه، ریاضیات و هندسه را بهمثابه اولین علوم به وجود آورد. عجیب نیست که اولین نمونههای بررسیهای ریاضی و هندسی و همچنین نگارش تاریخ و اندیشهی فلسفی، همزمان با پایان عصر آهن و آغاز امپراتوری هخامنشی ست.
چندی قبل یکی از معتبرترین مجلات بینالمللی طی یک نظرسنجی از کاربرانش فهرستی از مهمترین و مفیدترین ابزارهای ساختهی دست بشر را تهیه کرد. با نگاهی به این لیست میتوان دریافت که تعداد زیادی از این ابزارها، ازجمله قدیمیترین ابداعات بشری هستند که باگذشت هزاران سال از به وجود آمدنشان هنوز هم اهمیت یکهی خود را در زندگی ما حفظ کردهاند. این مهمترین ابزارها به ترتیب عبارتاند از:
چاقو. چرتکه. قطبنما. مداد. زین و یراق اسب. داس. مسلسل. شمشیر. عینک. اره. ساعت. ماشین تراش. سوزن. شمع. ترازو. قابلمه. تلسکوپ. تراز. قلاب ماهی گیری. اسکنه.
انقلاب کشاورزی
پیش از گذر از عصر فلزات و قرونوسطی و نزدیک شدن به دوران انقلاب صنعتی، توجه به یکی دیگر از اتفاقاتی که تأثیر بسیار مهمی در زندگی بشر داشت لازم است. این اتفاق انقلاب کشاورزی نام دارد. البته این فرآیند خلقالساعه نبود بلکه طی چند هزار سال اتفاق افتاد. اینکه از آن به نام انقلاب یاد میشود به دلیل تأثیرات گسترده و همهجانبهی آن است که زندگی بشر و سرنوشت کرهی زمین را دگرگون کرد.
بشر پانزده هزار سال پیش آذوقه گرد میآورد و شکار میکرد. شکار به او اجازه میداد تا غذاهای سرشارتر از پروتئین داشته باشد. در دوران ماقبل تاریخ ماهی گیری بهترین شکار بود. اینیکی از دلایلی است که بشر بیشتر در سواحل سکنی میگزید.
تلاش بشر برای دسترسی به غذای بیشتر بود که انقلاب کشاورزی را پدید آورد. کاشت محصولات کشاورزی در مناطق مختلفی طی هزارهها پدید آمده است: برنج در جنوب غربی آسیا، ذرت در مکزیک، سیبزمینی در دامنههای آند، گندم در خاکهای حاصلخیز بینالنهرین و سیبزمینی شیرین در غرب افریقا.
اولین اتفاقات مربوط به انقلاب کشاورزی حدود دوازده هزار سال قبل رخ داد. با انقلاب کشاورزی و توانا شدن انسان در رشد و پرورش غلات عملاً تولید مواد غذایی از شکارگری صرف خارج شد و انسان توانست با استفاده از طبیعت، خود به رشد و پرورش گیاهان و اهلی کردن حیوانات بپردازد. این موضوع یکجانشینی را به ارمغان آورد که پایهای برای شهرنشینی و تمدن شد.
به مدد کشت محصولات و اهلی کردن حیوانات بود که تقاضا برای غذای بیشتر برآورده شد و جمعیت جهان از حدود پنج میلیون نفر در ده هزار سال پیش به هفت میلیارد نفر امروز افزایش یافت. این تغییر سبک زندگی و روی آوردن هر چه بیشتر به کشاورزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل مختلفی اتفاق افتاد. بهعنوانمثال در خاور نزدیک تصور میشود که تغییرات آب و هوایی در پایان آخرین عصر یخبندان، شرایط فصلی را پدید آورد که باعث شد انسان پرورش گیاهان یکساله مانند غلات را به گونههای دیگر خوراکی ترجیح دهد.
ازجمله ابزارهایی که با طلوع این دوران جدید اختراع و استفاده از آنها باب شد میتوان به آسیاب، گاوآهن و انواع خیشهای مخصوص شخم زدن و کاشت بذر اشاره کرد.
از طرف دیگر همزمان با کشت گیاهان مغذی، انسان دست به اهلی کردن انواعی از چهارپایان زد و بهاینترتیب دامداری هم همراه و مترادف کشاورزی شد. حال انسان میتوانست از حیوانات برای شخم زدن زمین و رفتوآمد خودش استفاده کند، گوشت آنها را تبدیل به منبع مهم تأمین پروتئین کرده و بهمرور طرز استفاده از شیر آنها برای تولید محصولان لبنی را بیاموزد. تأثیر شگرف تولید و استفادهی خوراکی از لبنیات بر اروپاییها بهوضوح در دی ان ای آن ها ثبتشده است.
بشر یکجانشین شدهی دوران انقلاب کشاورزی، اینک اوقات فراغت و آرامش بیشتری داشت. این موضوع طی گذر سدهها و هزارهها از او موجود متفکرتر و خردمندتری ساخت. تأثیر این خردمندی بیشتر را بهوضوح میتوان در پیشرفتی که بعد از انقلاب کشاورزی و عصر فلزات رخ داد دریافت. شمار ابزارهای اختراعشده در این اعصار بسیار بیشتر از کل دوران چند میلیون سالهی قبل از آنهاست.
این دستیابی به پیشرفت و تمدن، روی منفی خود را هم داشت. تخریب کرهی زمین با کشت مداوم زمینها، ایجاد آبراههها، ساختن سدها و کارهایی ازایندست ازجمله نتایج منفی کشاورزی و استفادهی مداوم از خاک و منابع کرهی زمین است. بعد از گذشت هزاران سال، انسان بهتازگی متوجه خطر این اقدامات مخرب برای ادامهی حیات در کرهی زمین شده و در پی راههایی برای کاهش این آسیبها برآمده است.
آشنایی با تاریخچهی یک ابزار مهم و قدیمی: اره.
اگر ابزار ابتدایی ساختهشده از سنگ و استخوان را هم بهعنوان نوعی اره در نظر بگیریم، قدمت اختراع اره را میتوان به بیش از چهارده هزار سال میش از میلاد مسیح مربوط دانست. قدمت ارههای دستی فلزی به هزار و پانصد سال پیش از میلاد مسیح بازمیگردد. آثار بهجامانده از آن زمان در مصر باستان و بینالنهرین گواه قدمت قابلتوجه اره بهعنوان یک ابزار کاربردی در جوامع انسانی ست.
اره اختراع شخصی واحد درزمانی خاص نیست. بلکه از ابتدای کشف و بهکارگیری فلزات، بهمرور و در دست صنعتکاران خلاق، ارههای اولیه که با استفاده از سنگ و استخوان حیوانات ساخته میشدند، بهمرور جای خود را به ارههایی با تیغههای فلزی دادند.
پیشرفت بسیار مهم بعد از بهبود بخشیدن جنس تیغهی ارهها، استفاده از نیروی محرکهی دیگری بهجز نیروی دست انسان برای به حرکت درآوردن اره و برش مواد مختلف بود. در قرون جدید و بعد از انقلاب صنعتی بهمرور نیروهایی چون نیروی الکتریسیته و سوختهای استخراجشده از نفت مثل گازوئیل و بنزین جایگزین نیروی دست شدند و بهاینترتیب اولین نمونههای ارههای بنزینی و برقی ساخته شد.
از ابداعات جالب در این حوزه، طراحی و ساخت ارهی زنجیری ست که ایدهی اولیهی آن اواخر قرن هجدهم میلادی توسط دو پزشک اسکاتلندی به نامهای جان آیتکن و جیمز جفرای برای استفاده در جراحی لگن معرفی شد.
در سال ۱۹۰۵ یک مخترع آمریکایی به نام رجینالد مویر از ایدهی ارهی زنجیری برای برش درختان استفاده کرد و اختراع خود را ثبت کرد. دستگاه ابداعی او بسیار سنگین و استفاده از آن سخت بود و به همین دلیل موفقیت تجاری خاصی به دست نیاورد.
در سال ۱۹۲۸ اولین ارهی زنجیری دستی با نیروی محرکهی برق اختراع و ثبت شد. اینگونه ارهها به خاطر استفادهی بسیار راحت و مقرونبهصرفه بودنشان بهسرعت در تمام جهان متداول شدند. از دیگر ابداعات آن روزگار که باعث کاربردیتر شدن و ارزانتر شدن استفاده ازاینگونه ارهها شد میتوان به ساخت گارد محافظ ارهی زنجیری و ساخت ماشین تیز کردن اره اشاره کرد.
در نیمهی دوم قرن بیستم موتور این ارهها تا حد زیادی بهینهسازی شد و استفاده از آلومینیوم در ساخت آنها باعث کاهش زیاد وزن ارهها و امکان استفادهی تک نفره از آنها شد.
معرفی یک محصول کاربردی ایرانی: ارهی زنجیری برقی توسن مدل 5540CS.
ارهی زنجیری برقی توسن، وسیلهای سبک و راحت و کاربردی برای کارهای مربوط به باغبانی و نجاری ست.
طول ساطور این اره ۴۰۰ میلیمتر و وزن آن ۵/۷ کیلوگرم است. دستهی جلویی آن از جنس روی و دستهی پشتی دارای روکش نرم پلاستیکی ست. طراحی ارگونومیک و سبکی این اره باعث راحتی بسیار زیاد موقع کاراست و قطع درختان توسط این اره به سهولت انجام میشود. سرعت حرکت زنجیر آن چهارده متر بر ثانیه است.
از دیگر ویژگیهای ارهی زنجیری برقی توسن، سهولت در تعویض و تنظیم زنجیر و سیستم حفاظت در برابر بار اضافی ست. این دستگاه همچنین به سیستم روغنکاری خودکار زنجیر مجهز شده است.
مشخصات فنی ارهی توسن مدل 5540CS:
سرعت زنجیر: ۱۴ متر بر ثانیه
ولتاژ کاری: ۲۲۰ ولت
توان: ۲۴۰۰ وات
کیف حمل: دارد
تضمین: یک سال
منبع تغذیه: برق شهری
ابعاد: ۹۱× ۲۷× ۲۷
طول تیغه: ۴۰ سانتیمتر
ظرفیت مخزن روغن: ۲۲۵ میلیلیتر
عمق برش: ۴۰۰ میلیمتر
سایر ویژگیها: دارای محافظ دست. ترمز زنجیر. دندهی انتقال قدرت فلزی. فیوز محافظ. پمپ روغن خودکار.
وسایل همراه: کیف حمل حرفهای. سان تیز کردن دندانههای زنجیر. بطری روغن ۱۸۰ میلیلیتری.
منابع:
نامههای پدری به دخترش. جواهر لعل نهرو
تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی. جیمز موریس
مغز، کشاورزی و اسطورهها. عبدالرضا ناصر مقدسی
تاریخ اره. کانون بتنت ایران.
انقلاب کشاورزی. کاترین. ج لانگ.
ویکیپدیا
این مقاله در واحد تولید محتوای پیچار تهیه و تدوین گردیده است.