تاریخچه ی ابزار-قسمت پنجم

دومین عامل مهم غیرمادی، اصلاحات مذهبی مارتین لوتر و به وجود آمدن نحله‌ی جدیدی در مسیحیت به نام پروتستانیسم بود. در مورد این اصلاحات سخن بسیار است؛ اما آنچه بیشتر به بحث ما مربوط می‌شود، چند نتیجه‌ی مهم از آراء این کشیش پروسی ست.

لوتر انسان را با موجودیت مادی خود، بی‌واسطه به خدای خودش متصل می‌داند. او در وقع سعادت و رستگاری دنیوی و اخروی انسان را فارغ از هر نوع واسطه مانند کشیش، کلیسا و مراسم مذهبی، درگرو برگرفتن و استمداد از انجیل و همچنین اتصال و توسل به تنها فرستاده‌ی خداوند یعنی عیسی مسیح می‌داند. نتایج چنین تفکری برخلاف ظاهر زاهدانه و غیر دنیوی آن بسیار تکان‌دهنده و انقلابی بود. به‌زودی در همه جای اروپا شاخه‌های پروتستانیسم تأسیس شد و گروهی از مسیحیان را به خود جذب کرد؛ اما این انگلستان بود که به‌عنوان اولین کشور پروتستان خود را از قیدوبند پاپ و دستگاه واتیکان آزاد کرد.

تأثیر مهم دیگر تعالیم لوتر، تجلیل از فردیت انسان و برتر دانستن فرد در مقابل امت یا هر مفهوم جمعی گنگ و مبهمی بود که طی قرون متمادی کلیسا سعی کرده بود آن را بر فردیت مرجح بداند. انسان مسیحی که اینک از قیدوبند کلیسا و هرگونه واسطه‌ی اضافی برای ارتباط با ذات لایزال الهی رهاشده بود، خود نهایت و غایت هرگونه هدف والایی چون سعادت و پیشرفت می‌توانست باشد.

لوتر باورهای به‌جامانده از فلسفه‌ی افلاطونی و الهیات مسیحی مبتنی بر خوار و بی‌ارزش دانستن ماده و درنتیجه جسم انسان را واژگون کرد و حقیقت وجود انسان در این جهان را یک حقیقت مادی دانست. به‌این‌ترتیب نیازها و فعالیت‌های مادی انسان نه‌تنها مانند گذشته دیگر خوار و خفیف دانسته نمی‌شد، بلکه تلاش برای برآورده کردن این نیازها به بهترین شکل ممکن تلاشی قابل ارج و در جهت سعادت تلقی می‌شد.