با توجه به تاریخچه ی ابزار در قسمت پنجم ابتدا به دلایل اجتماعی و فکری انقلاب صنعتی پرداختیم و سپس به عوامل مادی رسیدیم. اولین پیش‌زمینه‌ی مادی افزایش جمعیت و تأثیرات آن بود…
تعداد تولد نوزادان در قرن هجدهم افزایش یافت؛ اما تحول اصلی که موجب افزایش جمعیت شد، کاهش تعداد مرگ‌ومیر بود. این کاهش چند دلیل عمده داشت: آموزش بهتر ماماها و تأسیس زایشگاه‌ها، باعث کاهش چشمگیر تعداد نوزادانی شد که در بدو تولد از دنیا می‌رفتند.
از طرف دیگر، بیماری‌های خطرناک واگیرداری که در سده‌های پیشین بارها کشور را تا آستانه‌ی نابودی برده بود از بین رفتند. هنوز وضع بهداشت عمومی بد بود. فاضلاب و زباله‌های خانه‌ها و کارگاه‌ها هنوز به خیابان ریخته می‌شد. هیچ نظارتی هم بر وضعیت بهداشت و ایمنی در جامعه، خصوصاً در کارخانه‌ها وجود نداشت. با این اوصاف دلیل پایان یافتن این بیماری‌ها هنوز هم چندان مشخص نیست. در مواردی هم براثر تلاش پزشکان، مایه‌کوبی علیه آبله و برخی بیماری‌های دیگر آن‌ها را تحت کنترل درآورد.
علت عمده‌ی دیگر کاهش مرگ‌ومیر و تولد کودکان بیشتر، دسترسی به غذای بیشتر بود. در سده‌ی هجدهم کشت محصولات جدیدی چون سیب‌زمینی، شلغم و ذرت آغاز شد و درمجموع، تولید مواد غذایی به نسبت سده‌ی قبل شصت درصد افزایش پیدا کرد. از طرف دیگر، دام‌هایی که با این غذاهای تازه نظیر شلغم تغذیه می‌شدند، مقدار خیلی بیشتری شیر و گوشت تولید می‌کردند. امکان انبار کردن شلغم در زمستان، از ذبح اجباری دام‌ها قبل از سرمای زمستان جلوگیری کرد و باعث شد که دام‌ها کل فصل زمستان را هم شیر تولید کنند.
پیدا شدن راه‌های تازه برای پرورش محصولات کشاورزی و حیوانات اهلی، مختلط کردن نژادهای مختلف گاو و گوسفند که باعث اصلاح نژاد آن‌ها و درنتیجه تولید بیشتر شیر و گوشت شد و همچنین ساخت ماشین‌های جدید و پیشرفته‌تر بذرکاری، ازجمله عناصر اصلی این انقلاب در کشاورزی بود. پیش‌تر هم به تلاش‌ها و ابداعات افرادی چون تاونشند و جتروتال در انقلاب کشاورزی و تأثیر مهم این تحولات در به وجود آمدن انقلاب صنعتی اشاره کردیم.
علت مهم مادی دیگر انقلاب صنعتی، افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت و مشارکت وسیع سرمایه‌داران انگلیسی در این امر بود. به گفته‌ی ویل دورانت مورخ مشهور، پولی که به انقلاب صنعتی انگلستان اختصاص یافت از منابع گوناگونی فراهم شد: سود تجارت یا اعتبار، غنائم جنگی به‌دست‌آمده، استخراج یا واردات طلا و نقره و همچنین تجارت برده.
تجارت فرا دریایی یک منبع مهم مالی برای صنعتی سازی شد. تجارت بردهِ که سود آن از ربودن و فروختن صدها هزار آفریقایی ناشی می‌شد، تنها یک حلقه از زنجیره‌ی سوداگری‌هایی بود که در سراسر کره‌ی زمین گسترش‌یافته بود. اسلحه و مشروبات الکلی انگلیسی در افریقای غربی با برده، طلا و عاج معاوضه می‌شد. بردگان را هم در جزایر هند غربی) امریکای مرکزی(با شکر، تنباکو و رنگ‌دانه معاوضه می‌کردند و این‌ها را در بازارهای انگلستان یا دیگر کشورهای اروپایی می‌فروختند. طلا و عاج افریقا در عوض چای، قهوه یا ادویه به هندوستان می‌رفت و این‌ها نیز در بریتانیا و باقی اروپا به فروش می‌رسید. جدا از این‌ها انگلستان صدور پارچه‌ی پشمی را به اروپا همانند چند قرن گذشته ادامه می‌داد. روی‌هم‌رفته تجارت کسب‌وکاری پرسود بود و بازرگانان را ثروتمند می‌کرد. این بازرگانان مشتاق بودند ثروت خود را به کار پرسودتری بزنند. عده‌ای پول خود را در زمین‌های کشاورزی و در پرورش حیوانات اهلی سرمایه‌گذاری می‌کردند؛ اما بسیاری بر این عقیده بودند که درآمد بیشتر را صنعت فراهم می‌آورد. این بود که تقریباً نیمی از سرمایه‌گذاری‌های اواخر قرن هجدهم در انگلستان را صنعت به خودش اختصاص داد. این پول‌ها انگیزه‌ی مالی برای به حرکت درآوردن انقلاب صنعتی در انگلستان بود.
چند صنعت مهم و اختراعات مربوط به آن‌ها نقش اصلی را در آغاز انقلاب صنعتی داشتند و مهر خود را بر این تحولات زدند.
یکی از مهم‌ترین این صنایع، تولید آهن بود که بیشترین اهمیت را در ساخت ابزارها و قطعات ماشین‌ها و به‌طورکلی در رشد صنعت داشت. تا پیش از قرن هجدهم کارگاه‌های ریخته‌گری در انگلستان و باقی اروپا، برای گداختن آهن از زغال چوب استفاده می‌کردند و این مسئله باعث نابودی جنگل‌های وسیع انگلستان و اندوخته‌ی زغال چوب آن‌ها شده بود. این کاهش زغال چوب منجر به کاهش شدید تولید آهن شد به‌طوری‌که انگلستان اجباراً به واردات آهن روی آورده بود.
این کشور ذخایر گسترده‌ی زغال‌سنگ داشت که می‌توانست جانشین زغال چوب شود؛ اما به‌واسطه‌ی وجود موادی چون گوگرد در زغال‌سنگ، استفاده از آن برای گداختن سنگ‌آهن بسیار سخت و پردردسر بود.
در سال ۱۷۰۸ اعضای خانواده‌ای به نام داربی، پردازش زغال‌سنگ و تبدیل آن به کک را شروع کردند. آهن گداخته شده با کک بسیار باکیفیت‌تر از نمونه‌های قبلی آن بود. تهیه‌ی کک تولید آهن را در انگلستان بسیار افزایش داد و آهن به‌جای کالای وارداتی، تبدیل به یکی از عمده‌ترین صادرات انگلستان شد. به‌زودی ابزارهای آهنی جانشین ابزارهای چوبی شدند.
در سال ۱۷۷۹ نخستین پل آهنی جهان ساخته و بر روی رودخانه‌ی سورن نصب شد. در ۱۷۸۸، یکی از سازندگان این پل که خود از تولیدکنندگان بزرگ آهن بود، اولین کشتی آهنی جهان را ساخت.
یکی دیگر از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین صنایع انگلستان نساجی بود. این صنعت شامل فرآیند ریسندگی نخ از پشم خام و بعدها پنبه و بافتن پارچه از نخ می‌شد. صدور پارچه یک‌سوم تجارت داخلی و خارجی انگلستان را تشکیل می‌داد.
در طول قرن هجدهم چند اختراع مهم انجام شد که تولید منسوجات و سود حاصل از آن را بسیار افزایش داد. اختراع ماکوی سیار در سال ۱۷۳۳ از آن جمله بود که تعداد کارگران لازم برای بافتن پارچه را به نصف تقلیل می‌داد. با این اختراع سرعت تولید پارچه چنان افزایش یافت که تولیدکنندگان انگلیسی به‌زودی با کمبود نخ مواجه شدند. اختراع دستگاه نخ‌ریسی جنی در سال ۱۷۶۴ این مشکل را حل کرد. بعدها این دستگاه‌های جدید به چرخ‌های آبی متصل شدند و هرکدام هم‌زمان یک‌صد رشته نخ تولید می‌کردند.
در سال ۱۷۶۹ یک سازه‌ی آبی اختراع شد که محکم‌ترین و بادوام‌ترین نوع نخ را تولید می‌کرد. پنج سال بعد با ادغام این سازه و دستگاه نخ‌ریسی جنی ماشین ریسندگی کرامپتون ساخته شد. این ماشین با اندک تغییراتی هنوز هم برای تولید نخ به کار می‌رود. از مخترعان و متخصصانی نظیر جان کای، جیمز هارگریوز و ساموئل کرامپتون هنوز هم در صنعت نساجی انگلستان به دلیل این اختراعات مهم به نیکی یاد می‌شود.
به دست آوردن کک از زغال‌سنگ خام و تأثیر بزرگ این نوآوری در تولید آهن، اختراعات مربوط به نخ‌ریسی و پارچه‌بافی و البته اختراع ماشین بخار مهم‌ترین ابداعات قرن هجدهم انگلستان و عوامل اصلی وقوع انقلاب صنعتی در این کشور بودند. در این میانه، این اختراع ماشین بخار بود که بیش از همه‌ی این اختراعات زندگی بشر را دگرگون کرد و مهر خود را بر این عصر زد. در قسمت بعدی به‌تفصیل درباره‌ی این مهم‌ترین اختراع انقلاب صنعتی توضیح خواهیم داد
این مقاله در واحد تولید محتوای پیچار تهیه و تدوین گردیده است.
